Վարդանանց Տօնը ու Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի Սրբատառ Կոնդակը

Ս. Վարդանանց Տօնին Նուիրուած Հանդիսութիւն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում

Փետրուարի 8-ին, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում տեղի ունեցաւ Ս. Վարդանանց զօրավարների տօնին նուիրուած հանդիսութիւն, որին ներկայ էին Մայր Աթոռի միաբաններ, Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի եւ հայաստանեան տարբեր կրթական հաստատութիւնների սաներ:

Միջոցառումը բացուեց Տէրունական աղօթքով, որից յետոյ հնչեցին ՀՀ եւ ճեմարանի օրհներգերը: Բացման խօսքով հանդէս եկաւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի տեսուչ Հոգեշնորհ Տ. Գարեգին վարդապետ Համբարձումեանը:

Ճեմարանի տեսուչը գոհունակութեամբ արձանագրեց, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Հայրապետի օրհնութեամբ աւանդոյթ են դարձել Երեւանի պետական համալսարանի ուսանողների եւ հոգեւոր ճեմարանի սաների համատեղ ջանքերով Վարդանանց տօնին կազմակերպուող հանդիսութիւնները:

Անդրադառնալով օրուայ խորհրդին Հայր Սուրբն ի մասնաւորի նշեց. «Տօնական այս օրը մեզ, մեծ պատերազմում ընկած Սուրբ Վարդանին եւ նրա քաջարի զինակիցներին, մեր կեանքում վերարժեւորելու հնարաւորութիւն է ընծայում: Հերոսական անցեալն ու պատմութիւնը մեր մէջ, որպէս յաւելեալ երկրորդ սիրտ բաբախելու միջոցով մեզ տալիս է հնարաւորութիւն ինքնավստահ ու փորձառու դէմ յանդիման կանգնել մերօրեայ բազմադէմ մարտահրաւէրներին ու գայթակղութիւններին: Այո՛, գայթակղութիւնը մեծ էր ուրանալու հայրենիքը, հաւատքը, Քրիստոսին ու նուաստացեալ, բայցեւ բարեկեց կեանք ունենալ օտարի անտանելի լծի տակ: Սակայն Վարդանանք ընտրեցին պահել իրենցը, իրենց դիմագիծն ու հայրենիքը, թէեւ փոքր ածու, բայց լի աստուածատուր այն բնորոշիչներով, որոնց համար հարիւր տարի առաջ հայ ազգը կրկին պայքարեց ու յաղթեց: Շուրջ երեսուն տարի առաջ պայքարեց ու հայրենատէր դարձաւ դարեր ի վեր հայոց եկեղեցիների ու վանքերի ղօղանջով սրբուած պատմական Խաչեն գաւառին` հայոց Արցախ աշխարհին: ….Խիզախութիւնը ոչ թէ վախի բացակայութիւնն է, այլ յաղթանակը դրա հանդէպ, ինչպէս ապրիլը մեզ ամէնքիս ի ցոյց դրեց հայորդեաց ոգու օրինակով: 

Յիրաւի, որպէս ժառանգներ խնկելի քաջերի, այսօր մեզ մնում է լինել այնքան քաջ, որ երբեք ամէն բան օտար նորարարի ու ժամանակակիցի կեղծ լոյսի ներքոյ չառնի հայի դարաւոր փորձառութեամբ եւ իմաստութեամբ մեզ աւանդուած արժէքների տեղը»:

Վերջում Հայր Սուրբը ճեմարանի տեսչական, դասախօսական, ուսանողութեան եւ ներկաների անունից շնորհաւորեց Վեհափառ Հայրապետին անուանակոչութեան ուրախալի օրուայ առիթով՝ մաղթելով քաջառողջ կեանքի բիւրաւոր օրեր` անսասանօրէն հովուելու համայն հայոց ազգը:

Հանդիսութեան մասնակիցներին ողջունեց նաեւ ԵՊՀ ուսանողների, շրջանաւարտների եւ հասարակայնութեան հետ կապերի գծով պրոռեկտոր, տ. գ. թ. Ռուբեն Մարկոսեանը:

«Վարդանանց պատերազմում սուրբ նահատակների արեան գնով ձեռք բերուած բարոյական յաղթանակը մեր ազգի ինքնութեան խորհրդանիշն է: Այն սրբագործեց մեր ժողովրդի ազգային, կրօնական կեանքն ու բարոյական նկարագիրը: Վարդանանց տօնը, յիրաւի, հայրենասիրութեան եւ ոգու առկայութեան դրսեւորում է: Ոգեկոչելով, արժեւորելով մեր հերոսների սխրանքը՝ փորձում ենք այն օրինակ դարձնել նոր սերնդի համար, որն ապրում է նոր կեանքով, նոր նպատակով, նոր տեսիլքով եւ նոր հեռանկարներով: Մեր համալսարանում եւ, վստահ եմ, Հայաստանի գրեթէ բոլոր բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններում այսօր ունենք նոր Վարդաններ»,- ասաց պրն. Մարկոսեանը՝ յաւելելով, որ ազգ-բանակ հայեցակարգի համատեքստում համալսարանների կամարներից ներքոյ իրականացւում են հայրենաճանաչողական, հոգեւոր եւ ռազմահայրենասիրական տարբեր ծրագրեր:

Այնուհետեւ Ս. Վարդանանց սխրանքի մասին բանախօսութիւն կարդաց Երեւանի պետական համալսարանի Հայաստանի յարակից երկրների պատմութեան ամբիոնի վարիչ, դասախօս պ. գ. դ., պրոֆէսոր Հայրապետ Մարգարեանը:

Ցերեկոյթի ընթացքում Վարդանանց խորհրդին նուիրուած հոգեւոր ու հայրենասիրական երգերով եւ ասմունքով ելոյթ ունեցան Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի եւ Երեւանի պետական համալսարանի ուսանողները:

Աւարտին իր պատգամն ու օրհնութիւնը ներկաներին բերեց Մայր Աթոռի Հոգեւոր-կրթական բարձրագոյն հաստատութիւնների վերատեսուչ Գերաշնորհ Տ. Գեւորգ եպիսկոպոս Սարոյեանը:

Սրբազան Հայրը, շնորհակալութիւն յայտնելով ներկաներին եւ միջոցառման աջակիցներին, նշեց, որ Երեւանի պետական համալսարանի եւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի միջեւ ձեւաւորուած այս գեղեցիկ աւանդութիւնը, ձեւաւորուելով իր պաշտօնաւարման սկզբում, շարունակւում է առ այսօր: «Իմ խորին համոզմամբ հայի քրիստոնէական ինքնութիւնը հիմնուած է երեք պատմական իրադարձութիւնների վրայ. դրանք են Հայոց դարձը, Գրերի գիւտը եւ Վարդանանց հերոսամարտը:

Պատմութիւնը ցոյց է տուել, որ սրանք շարունակուող իրադարձութիւններ են մեր կեանքում, եւ այս իրադարձութիւնների համագումարից է ծնուել ազատութեան, սեփական «ես»-ի համար պայքարի ոգին: Եւ մեր պարտականութիւն է` վառ պահել այդ պայքարի ոգին մեր մէջ եւ փոխանցել յաջորդող սերունդներին»,- նշեց Գեւորգ Սրբազանը:  

Հանդիսութիւնն աւարտուեց «Պահպանիչ» աղօթքով:

Ս. Վարդանանց Տօնը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Հրապարակուեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի
Սրբատառ Կոնդակը

      Փետրուարի 8-ին Հայաստանեայց Առաքելական Ս. Եկեղեցին նշեց Ս. Վարդանանց զօրավարների տօնը, որը նաեւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագոյն պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի անուանակոչութեան օրն է:

      Այս առիթով, Ամենայն Հայոց Հայրապետի հանդիսապետութեամբ, Միածնաէջ Մայր Տաճարում մատուցուեց Ս. Պատարագ: Պատարագիչն էր Մայր Աթոռի Վարչատնտեսական բաժնի տնօրէն Գերաշնորհ Տ. Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայեանը:

       Սրբազան արարողութեանը ներկայ էին Մայր Աթոռի միաբաններ, Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի սաներ եւ բազմաթիւ ուխտաւորներ:

      Ս. Պատարագի ընթացքում Մուշեղ Սրբազանն անդրադարձաւ Ս. Վարդանանց տօնի խորհրդին: «Վարդանանց ճակատամարտը միայն մէկ օր չէր, այլ, սկսելով 451 թ.-ին, շարունակուեց եւ հասաւ մինչեւ մեր օրերը:

           Վարդանանք ոգի են, Վարդանանք ուժ են եւ յիշողութիւն, բայց այդ ամէնից վեր նրանք սրբեր են: Նրանց անուններով ու բարեխօսութեամբ այսօր էլ կարողանում ենք կերտել մեր ապագան: Շատերիս յայտնի է, թէ ինչպիսի ազդեցութիւններ ունեցան այդ անուններն ու ոգին Սարդարապատում, Ապարանում, Ղարաքիլիսայում եւ տարիներ յետոյ, ինչու՞ ոչ, Հայրենական Երկրորդ աշխարահամարտում եւ Արցախեան հերոսամարտում: Այնտեղ էլ կային Գարեգիններ, Գեւորգներ, Վարդաններ, ովքեր նոյն ոգով կանգնեցին` առանց նահանջելու, պատրաստակամ` իրենց կեանքը զոհելու: Եւ ինչպէս Վարդանանք իրենց կեանքի գնով մեզ փոխանցեցին Քրիստոսի հաւատքին փարուելու զօրութիւնը, փոխանցեցին յանուն հայրենիքի եւ հաւատքի ու եկեղեցու կեանքը չխնայելու ոգին, այնպէս էլ 1918 թ.-ին, ճիշտ հարիւր տարիներ առաջ, այս սուրբ հողի վրայ մեր ազգը մէկ անգամ եւս վկայեց, որ ազնիւ ու քաջ զաւակներն ու յետնորդներ են Վարդանանց», – ասաց Սրբազանը:

       Քարոզի վերջում Սրբազանը միաբանութեան եւ ներկայ հաւատացեալ ողջ ժողովրդի անունից նաեւ շնորհաւորեց Վեհափառ Հայրապետին անուանակոչութեան օրուայ կապակցութեամբ` մաղթելով, որ Աստուած կենաց արեւշատութիւն պարգեւի Հայոց Հովուապետին` իրականութիւն դարձնելու նրա բոլոր ծրագրերն ու երազները:

        Այնուհետեւ «Էջմիածին ի Հօրէ» շարականի երգեցողութեան ներքոյ Մայր Աթոռի լուսարարապետ Գերաշնորհ Տ. Հովնան եպիսկոպոս Յակոբեանը խորան բարձրացրեց Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի սրբատառ կոնդակը՝ նուիրուած Հայաստանի առաջին Հանրապետութեան եւ մայիսեան հերոսամարտերի 100-ամեակին, որը հրապարակեց Մուշեղ եպիսկոպոսը:

ԳԱՐԵԳԻՆ Բ ԾԱՌԱՅ ՅԻՍՈՒՍԻ ՔՐԻՍՏՈՍԻ«
ՈՂՈՐՄՈՒԹԵԱՄԲՆ ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԵՒ ԿԱՄՕՔՆ ԱԶԳԻՍ
ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՊԵՏ ԵՒ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ«
ԾԱՅՐԱԳՈՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՀԱՄԱԶԳԱԿԱՆ ՆԱԽԱՄԵԾԱՐ ԱԹՈՌՈՅ ԱՐԱՐԱՏԵԱՆ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՍՐԲՈՅ ԿԱԹՈՒՂԻԿԷ ԷՋՄԻԱԾՆԻ

ՔՐԻՍՏՈՍԱՒԱՆԴ ՍԻՐՈՅ ՈՂՋՈՅՆ ԵՒ ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅՐԱՊԵՏԱԿԱՆ
ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹԵԱՆ, ՊԱՏՐԻԱՐՔՈՒԹԵԱՆՑ ՀԱՅՈՑ ՍՐԲՈՅ ԵՐՈՒՍԱՂԻՄԱՅ ԵՒ ԿՈՍՏԱՆԴՆՈՒՊՈԼՍՈՅ,
ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ, ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ, ՎԱՐԴԱՊԵՏԱՑ, ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ԵՒ ՍԱՐԿԱՒԱԳԱՑ, ԹԵՄԱԿԱՆ ԵՐԵՍՓՈԽԱՆԱԿԱՆ ԺՈՂՈՎՈՑ, ԹԵՄԱԿԱՆ ԵՒ ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ԽՈՐՀՐԴՈՑ ԵՒ ՊԱՇՏՕՆԷԻՑ ԵՒ ՍԻՐԵՑԵԱԼ ՀԱՄԱՅՆ ՀԱՒԱՏԱՑԵԱԼ ԺՈՂՈՎՐԴԵԱՆ ՀԱՅՈՑ

«Եւ այս է յաղթութիւնն՝ որ յաղթէ աշխարհի, հաւատքն մեր» (Ա Յովհ. Ե 4):

       Գոհութիւն եւ փառք ենք մատուցում Աստծուն, որ Հայաստանում եւ Արցախում վերականգնուած պետականութեամբ եւ ի սփիւռս աշխարհի ազգային կեանքի ձեռքբերումներով է մեր ժողովուրդը դիմաւորում 100-ամեակը Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան եւ մայիսեան հերոսամարտերի: Նշանակալի այս իրադարձութիւնների մէկդարեայ յոբելեանի առիթով Հայրապետական Մեր խօսքն ենք ուղղում սիրեցեալ մեր ժողովրդին՝ բարձրաձայնելով առաքելաւանդ պատգամը. «Եւ այս է յաղթութիւնը, որ յաղթում է աշխարհին՝ մեր հաւատքը»:

       Մէկ դար առաջ մեր ժողովուրդը յայտնուել էր կեանքի եւ մահուան սահմանագծին: Օսմանեան Թուրքիան՝ օգտուելով Առաջին համաշխարհային պատերազմի խառնաշփոթ իրավիճակից, իրագործում էր ցեղասպանութեան իր հայաջինջ ծրագիրը: Արեւմտեան Հայաստանը եւ հայկական բնակավայրերը Թուրքիայում աւերակուել ու հայաթափուել էին, թուրքական զօրքերը ներխուժել էին նաեւ Արեւելեան Հայաստան՝ սպառնալով մեր ժողովրդի գոյութեանը:

        Այդ օրհասական պահին յոյսն առ Աստուած՝ միահամուռ կամքով մեր ժողովուրդը Սարդարապատում, Ապարանում եւ Ղարաքիլիսայում ճակատ կազմեց թշնամու դէմ: Համախմբուելու խրախոյս ու քաջալերութիւն դարձաւ Գեւորգ Ե Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կոչը՝ ժողովրդի սրտում առաջ բերելով յաղթանակելու ոգի եւ փակելով խուճապի ու նահանջի ուղին: Ետեւում մեր հայրենիքի փոքրիկ մի մասունքն էր, ետեւում Քրիստոսահաստատ Սուրբ Էջմիածինն էր՝ մեր հաւատքի օրրանն ու ինքնութեան պատուարը: Հայոց Հայրապետը մերժեց հեռանալ Սուրբ Էջմիածնից եւ քաջաշունչ պատգամով մարտի կոչեց ժողովրդին՝ ասելով. «Ես միշտ էլ հաւատացել եմ իմ ժողովրդի ոգուն: Ես գիտեմ նրա անցած ճանապարհի դառնութիւնները: Ես համոզուած եմ նաեւ, որ ազգն իմ հայոց անարգ թշնամուն դեռ չի ասել իր վերջին խօսքը: Եւ խoսքն այդ պիտի լինի յաղթական»:

        Մէկ ամբողջութիւն, մէկ կամք ու հոգի դարձած մեր ժողովուրդը ոտքի կանգնեց փրկելու հայրենիքը, իր կեանքը, իր սրբութիւնները, պաշտպանելու հայրենի հողում ազատ ապրելու իր իրաւունքը: Սրբոց Վարդանանց եւ Ղեւոնդեանց օրինակով Աւարայրի ոգին բոցավառուեց մայիսեան մարտերում: Յաղթանակը ձեռք բերուեց արիութեան ու հերոսութեան շնորհիւ հայկական փոքրաթիւ զօրամիաւորումների ու զօրահրամանատարների եւ նրանց շարքերը լրացրած հոգեւորականների ու աշխարհազօրայինների: Թուրքական զօրքերի առաջխաղացումը կանգնեցուեց եւ ետ մղուեց: Աւերումից ու կոտորածից փրկուեց Արեւելեան Հայաստանը, եւ հինգ եւ կէս դարերի երկարատեւ դադարից յետոյ վերականգնուեց հայկական պետականութիւնը: Եղեռնահար մեր ժողովուրդը վկայեց վեր յառնելու իր զօրութիւնը, իր հոգու կենսունակութիւնը եւ ուժը հաւատքի՝ նեղութիւնների, ցաւ ու տառապանքի մէջ յաղթանակ կերտելով: Առ Աստուած հաւատքի, հայրենասիրութեան ու նուիրումի հերոսական ոգին միաւորեց ու պաշտպանեց մեր ժողովրդին, որ գերագոյն ճիգով հայոց պետականութեան հովանու ներքոյ հայրենիքում ու սփիւռքում բարձրացրեց իր կեանքը եւ քայլեց վերելքի ուղիով:

       Այսօր, սիրելի ժողովուրդ հայոց, 100-ամեայ յոբելեանը հրաւէր է մեզ նուիրուած մնալու ազգային զարթօնքի մեր իղձերին, հրաւէր՝ մեր հայրենի պետականութիւնը ամուր պահելու եւ հայրենիքով համախմբուած մնալու:

         Նշանակալի այս յոբելեանը նաեւ մի նոր հանգրուան է հաւատաւոր ոգով ու նուիրեալ գործերով շէնացնելու, զօրացնելու մեր երկիրն ու ազգային կեանքը, շարունակելու հետեւողական ջանքերը յանուն Արցախի հիմնախնդրի կարգաւորման, մեր բանակի հզօրացման, որպէսզի խաղաղութիւնը անվրդով լինի մեր հայրենեաց սահմաններում: 100-ամեայ յոբելեանը պատգամն է բերում համազգային միասնութեան, հայրենիք-սփիւռք կապերի արդիւնաւորման, մեր Եկեղեցու անդաստանում եւս միասնականութեան վերահաստատման:

        Սիրեցեալ հաւատաւոր ժողովուրդ Մեր, իւրաքանչիւրս մեր ծառայութեան մէջ, մեր կեանքի ընթացքներում միշտ առաջնորդուելով քրիստոնէական մեր հաւատքին, ազգին ու հայրենիքին զինուորագրութեան գիտակցութեամբ՝ պիտի կարողանանք զերծ մնալ կորուստներից եւ քայլենք յաղթանակից յաղթանակ:

       Պետականութիւնը ազգի կազմակերպման հիմքն է, առաջընթացի ուղի, իր արժէքներով ապրելու, իր հոգեւոր ներուժը դրսեւորելու յենարան, իր ձգտումները իրագործելու եւ իրաւունքները պաշտպանելու պատուար ու ազգի յարատեւութեան գրաւական: Չմոռանանք մեր կրած զոհողութիւններն ու տառապանքները եւ միմեանց աջակից՝ կառուցենք բարօրութեամբ եւ խնդութեամբ լեցուն վաղուայ մեր օրը: Յիշենք մեր Եկեղեցուն ու հայրենիքին իրենց կեանքը նուիրած մեր հայրերին եւ հաւատքի ու հայրենեաց սիրոյ մէջ ինքներս մեզ գերազանցենք, որպէսզի այսօր նոյնպէս մեր ազգային եւ հայրենական կեանքի առջեւ ծառացած դժուարութիւններին ու խնդիրներին տրուող մեր վճիռները եւ մեր երկրի խաղաղութեանը սպառնացող վտանգներին տրուող մեր պատասխանները լինեն յաղթական: Անվարան մեր հաւատքն ու հայրենեաց սէրը թող մեզ առաջնորդեն իրականութիւն դարձնելու Արարատի փեշերին միասնական մեր հայրենիքի եւ մեր Սուրբ Եկեղեցու ու ազգային զարթօնքի տեսիլքները: «Եւ այս է յաղթութիւնը, որ յաղթում է…, մեր հաւատքը»:

       Մայր Աթոռ Սուրբ էջմիածնից՝ համայն հայութեան նուիրական սրբօրրանից Հայրապետական Մեր պատգամն ենք բերում սիրեցեալ մեր ժողովրդին, մեր Եկեղեցու թեմական, համայնքային մարմիններին, ազգային, գիտական, կրթական, մշակութային կառոյցներին՝ զանազան միջոցառումներով տօնախմբելու յոբելեանական տարեդարձը՝ դարձնելով հայրենասիրութեան ոգու, քաղաքացիական գիտակցութեան ու պարտքի արթնութեան, ազգի ու Եկեղեցու միասնականութեան ուժ ու զօրութիւն, նորոգութիւն հաւատքի եւ քաջալերութիւն հայրենաշէն ու ազգաշէն գործերի:

      Աղօթում ենք, որ Քրիստոս մեր Տէրը պահպանի մեր ժողովրդին մաքուր հաւատքով եւ օրհնի ազգիս ջանքերը ի սէր մեր նուիրական հայրենիքի զօրացման, մեր Սուրբ Եկեղեցու պայծառութեան եւ մեր բարօր, լուսաւոր ու երջանիկ գալիքի: Թող Բարձրեալի օրհնութեան եւ շնորհների ներքոյ մեր երկիրը եւ ժողովուրդը, աշխարհը համայն ապրեն խաղաղութեան մէջ՝ այսօր եւ միշտ. ամէն:

Օրհնութեամբ՝

ԳԱՐԵԳԻՆ Բ
ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ

Տուաւ Կոնդակս յ 8-ն Յունուարի,
յամի Տեառն 2018 եւ ի թուին հայոց ՌՆԿԷ
ի մայրավանս Սրբոյ Էջմիածնի
ընդ համարաւ 1024

      Այնուհետեւ Իջման Ս. Սեղանի առջեւ, նախագահութեամբ Մայր Աթոռի երիցագոյն միաբաններից Գերաշնորհ Տ. Ոսկան արքեպիսկոպոս Գալփաքեանի, կատարուեց Հայրապետական մաղթանք:

    Միասնական աղօթք բարձրացուեց առ Աստուած Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան անսասանութեան ու պայծառութեան եւ Ս. Թադէոս առաքեալի Աթոռի գահակալ Գարեգին Բ Հայրապետի կենաց արեւշատութեան ու արգասաբեր հովուապետութեան համար: