Հրապարակուեցաւ
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի
Սրբատառ Կոնդակը
Մարտի 5-ին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի միաբանութիւնը, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի օրհնութեամբ, Սուրբ Գայանէ վանքում մասնակցեց Սուրբ Պատարագի սրբազան արարողութեանը: Սուրբ Պատարագի ընթացքում հրապարակուեց Ամենեան Հայոց Հայրապետի սրբատառ կոնդակը` նուիրուած Սուրբ Ներսէս Շնորհալի Հայրապետի վախճանման 850-րդ տարելիցին:
«էջ Միածինն ի Հօրէէ շարականի երգեցողութեան ներքոյ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Եկեղեցական հայեցակարգային բաժնի տնօրէն Գերաշնորհ Տ. Վազգէն արքեպիսկոպոս Միրզախանեանը խորան բարձրացրեց հայրապետական կոնդակը, որն ընթերցեց Մայր Աթոռի Վանորէից տեսուչ Գերաշնորհ Տ. Արտակ եպիսկոպոս Տիգրանեանը:
ԳԱՐԵԳԻՆ Բ ԾԱՌԱՅ ՅԻՍՈՒՍԻ ՔՐԻՍՏՈՍԻ,
ՈՂՈՐՄՈՒԹԷԱՄԲՆ ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԵՒ ԿԱՄՕՔՆ ԱԶԳԻՍ
ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՊԵՏ ԵՒ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ,
ԾԱՅՐԱԳՈՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՀԱՄԱԶԳԱԿԱՆ ՆԱԽԱՄԵԾԱՐ ԱԹՈՌՈՅ ԱՐԱՐԱՏԷԱՆ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՄԱՅՐ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՍՐԲՈՅ Կ’ԱԹՈՒՂԻԿԷ ԷՋՄԻԱԾՆԻ ՔՐԻՍՏՈՍԱՒԱՆԴ ՍԻՐՈՅ ՈՂՋՈՅՆ ԵՒ ՕՐՀՆՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ Կ’ԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹԷԱՆ, ՊԱՏՐԻԱՐՔՈՒԹԷԱՆՑ ՀԱՅՈՑ ՍՐԲՈՅ ԵՐՈՒՍԱՂԻՄԱՅ ԵՒ ԿՈՍՏԱՆԴՆՈՒՊՈԼՍՈՅ, ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ, ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ, ՎԱՐԴԱՊԵՏԱՑ, ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ԵՒ ՍԱՐԿԱՒԱԳԱՑ,
ԹԵՄԱԿԱՆ ԵՐԵՍՓՈԽԱՆԱԿԱՆ ԺՈՂՈՎՈՑ, ԹԵՄԱԿԱՆ ԵՒ ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ԽՈՐՀՐԴՈՑ ԵՒ ՊԱՇՏՕՆԷԻՑ ԵՒ ՍԻՐԵՑԷԱԼ ՀԱՄԱՅՆ ՀԱՒԱՏԱՑԷԱԼ ԺՈՂՈՎՐԴԷԱՆ ՀԱՅՈՑ
«Զարթիք, որդիք լուսոյ, ի յօրհնութիւն Հօրն լուսոյէ (Ժամագիրք),
«աղաղակելով որպէս դէտ ի բարձր դիտանոցէ
զպատուիրանս Աստուծոյ ի լսելիս ձեր»
(Թուղթ ընդհանրական):
Երախտիքի նուիրական զգացումով այս տարի ոգեկոչում ենք Հայոց առաքելապատիւ Հայրապետ Սուրբ Ներսէս Շնորհալու վախճանման 850-ամէակը:
Սուրբ Ներսէս Շնորհալի Հայրապետը հայոց նշանաւոր ու մեծագործ կաթողիկոսներից է, փայլուն աստուածաբան, հզօր քարոզիչ, բանաստեղծ եւ երգահան, պատմիչ ու մանկավարժ: Ներսէս Դ Հայրապետը, որպէս քաջ հովիւ, որ «զանձն իւր դնէ ի վերայ ոչխարաց» (Յովհ. 10.11), եղաւ առաքինազարդ առաջնորդ, լուսապայծառ փարոս մեր ժողովրդի համար եւ Տիրոջ անխոնջ մշակ: Նա իր բազմաբեղուն առաքելութիւնը ծաւալեց Հռոմկլայում հաստատուած Հայրապետական Աթոռից: Երանաշնորհ Հովուապետը կաթողիկոսական նստավայրի տարագրութէան պայմաններում, ձգտելով միասնական ու ամբողջ պահել իր ժողովրդի հոգեւոր եւ ազգային կէանքը, հայէացքը միշտ դէպի հայրենիք, օրհնաբանում էր Քրիստոսահիմն հայոց հոգեւոր կենտրոնի` Սուրբ Էջմիածնի բացառիկ կարեւորութիւնն ու նշանակութիւնը. «հայաստանէայցդ Եկեղեցի, յօրում կաթէաց շողն երկնային, … լոյսն անստուեր ծաւալեցաւ, եւ ճառագայթն անճառելի»:
Սուրբ Ներսէս Շնորհալու ողջ կէանքն ու գործունէութիւնը Աստծոյ փառաբանութիւն էր եւ մարդկանց սրտերը Աստծուն մերձեցնելու տքնաջան առաքելութիւն: Նա անեօգնաբեկ քարոզչութէամբ Տիրոջ պատուիրաններն էր ուսուցանում հաւատացելոց` «զարթիք, որդիք լուսոյ, ի յօրհնութիւն Հօրն լուսոյէ, «աղաղակելով որպէս դէտ ի բարձր դիտանոցէ զպատուիրանս Աստուծոյ ի լսելիս ձերէ: Մեծանուն Հայրապետը հովուեց հայոց հօտը դժուարին ու աղէտալի ժամանակներում` մեծ ցաւ ու տրտմութիւն կրելով մեր ժողովրդի տարագրուած ու գաղթական դարձած բազում զաւակների համար: Նա հայրաբար խրատական իր ազդու խօսքն ուղղում էր բոլորին` իշխաններից մինչեւ զինուոր ու շինական, եպիսկոպոսներից մինչեւ քահանայ, սարկաւագ ու դպիր` հաւատով զօրացնելով եւ գիտելիքներով սնուցելով ամէնքին: Սուրբ Ներսէս Շնորհալու հոգեթով խօսքը, նշանակալի աշխատութիւնները, տաղերն ու գանձերը` իւրայատուկ մտքի խոյանքով ու վայելուչ ոճով, ուղղուած են հայոց ազգային-քրիստոնէական ինքնութէան պահպանմանը, հոգեւոր եւ մշակութային կէանքի բարձրացմանն ու բիւրեղացմանը: Երանաշնորհ Հայրապետի բեղուն գրչի արգասիքները բարեզարդեցին մեր Եկեղեցու ծիսակարգերը, արթուն պահեցին մեր ժողովրդի քրիստոնէական հոգին ու միտքը եւ լուսաւորեցին նրա քարքարօտ ուղին դէպի հոգեւոր եւ ազգային զարթօնքի նոր հորիզոններ:
Սուրբ Ներսէս Շնորհալին մեծ համբաւ ու ճանաչում է ունեցել նաեւ միջազգային ու միջեկեղեցական ասպարէզում: Իւնաց, ասորաց, լատինաց քրիստոնէայ աշխարհում հոգեւորականներ եւ հաւատացէալներ տպաւորուել ու ոգեշնչուել են նրա առաքինի վարքից եւ գիտական մեծութիւնից: Մշտապէս ապաւինելով Աստծոյ ողորմածութէանը` նա իւսառատ ջանքեր գործադրեց` ի խնդիր Եկեղեցիների սիրով գործակցութէան: Հայոց երանէալ Հայրապետը քրիստոնէական Եկեղեցիների միջեւ ծառացած դարաւոր բաժանումը ջանաց աւետարանական ոգով փարատել, եղաւ ջատագովը քրիստոնէայ աշխարհի միասնականութէան` Հայ Եկեղեցու դիրքորոշումը բնորոշելով «միութիւն ի կարեւորս, ազատութիւն յերկբայականս եւ սէր եամենայնիէ բանաձեւով:
Սիրելիներ, հայազգի մեծագործ զաւակների կէանքի ու գործոց պայծառ օրինակները լուսաւոր ուղենիշ են սերունդների համար: Հայոց տաղանդաշատ ու հռչակաւոր անձանց յիշատակի նորոգումով, որպիսին է Սուրբ Ներսէս Շնորհալի Հայրապետը, այլեւ նրանց գօտեպնդող եօրդորներով, խրատներով ու խրախուսանքով ուժ է առել մեր ժողովուրդը` դիմակայելու փորձութիւններին, ապրելու, մաքառելու եւ բարձրացնելու իր կէանքը առաջադիմութէան եւ լուսաւոր գալիքի կերտման ճանապարհին: Շնորհալի Հայրապետը իր վառ օրինակով այսօր էլ, «աղաղակելով որպէս դէտ ի բարձր դիտանոցէ զպատուիրանս Աստուծոյէ, ոգեշնչում է հաւատացելոց` ըստ առաքելական պատուէրի. «ամենեցուն զանձն օրինակ կացուցանել` գործոց բարութէան, վարդապետութէամբ զանեղծութիւն ունել, զսրբութիւն, զպարկեշտութիւն, զբանն ողջմտութէանէ (Տիտ. 2.7-8):
Հայրապետական այսու Կոնդակով հրաւէր ենք ուղղում Առաքելական մեր Սուրբ Եկեղեցու թեմական եւ ազգային կառոյցներին, գիտական ու կրթական հաստատութիւններին, բարեսիրական, հայրենակցական կազմակերպութիւններին եւ համայն մեր ժողովրդին` գիտաժողովներով, հրատարակութիւններով ու հանդիսութիւններով նշանաւորել Սուրբ Ներսէս Շնորհալու անմար յիշատակը, վերարժեւորել ազգային եւ համաեկեղեցական անդաստանում միշտ արդիական նրա աւանդը, մեծարել քրիստոնէական հաւատքի ականաւոր ուսուցչին եւ ազգային-հոգեւոր մեր կէանքը նորոգողին:
Տիրոջ Իջման Սուրբ Սեղանի առջեւ աղօթում ենք, որ Բարերարն Աստուած, Սուրբ Ներսէս Շնորհալի Հայոց Հայրապետի բարեխօսութէամբ, Իր ամենախնամ Աջի հովանու ներքոյ պահպանի եւ հաւատով, եօյսով ու սիրով զօրացնի համայն մեր ժողովրդին` դիմագրաւելու մեր կէանքը իւզող դժուարութիւնները եւ իրականացնելու լուսաւոր գալիքի համազգային իղձերը: Թող Տէրը խաղաղութիւն ու բարօրութիւն պարգեւի մեր հայրենիքին եւ անսասան ու պայծառ պահի Հայաստանէայց Առաքելական մեր Սուրբ Եկեղեցին այսօր եւ միշտ. ամէն:
Օրհնութեամբ՝
ԳԱՐԵԳԻՆ Բ
ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ
Տուաւ Կոնդակս յ3-ն մարտի
յամի Տեառն 2023 եւ ի թուին հայոց ՌՆՀԲ
ի Մայրավանս Սրբոյ Էջմիածնի
ընդ համարաւ 1211